Wijffels gebruikt de juiste uitgangspunten maar trekt verkeerde conclusies

De heer Wijffels wordt in de uitzending van 19 september 2010 van Buitenhof gepresenteerd als een wijs man. Des te vleiender voor mij dat hij gebruik maakt van een eerder door mij gelanceerd model om het politieke speelveld langs twee of drie assen te verdelen. Een korte versie van de tweeassige versie staat vermeld  op de website van Buitenhof als reactie van de kijker op de uitzending van 25 oktober 2009. Ook de aard van de assen is dezelfde, al gebruikt Wijffels andere namen. Naast de traditionele links-rechts as noemt Wijffels de sociaal-culturele as, waaronder ondermeer immigratie en integratie vallen. Ik duid deze as aan de hand van de polen nationaal-internationaal. De duurzaamheids-as heb ik eerder aangeduid met de tegenstelling tussen grijs-groen.

Hoewel de heer Wijffel dus hetzelfde denkkader gebruikt als ik, komt hij tot andere conclusies. Om te beginnen merkt hij niet op dat een combinatie van links beleid met een steviger beleid ten aanzien van immigratie/integratie onmogelijk is omdat links (SP, PvdA, GroenLinks en D’66) onderhandelingen met de PVV over een regeerakkoord uitsluit. Een steviger immigratie/integratie-beleid moet dus wel over rechts. Verhagen wordt door links als het ware naar rechts gedreven.

Verder ben ik minder somber over medewerking door het CDA aan een kabinet met gedoogsteun van de PVV dan Wijffels, en wel om twee redenen: (1) Omdat de PVV niet deelneemt aan het kabinet is de rechtsstatelijkheid van het te voeren beleid gewaarborgd. De PVV heeft weliswaar invloed op het beleid, maar zit niet aan de knoppen. Ook vanuit conservatief oogpunt bezien, is dit te verdedigen omdat de PVV immers een te jonge partij is om haar nu al regeringsmacht te geven. (2) Hoewel er nog geen onderhandelingsresultaat ligt, is het mijn inschatting dat het met de rechtsheid van het te verwachten beleid wel mee zal vallen. De VVD is in weerwil van de verkiezingsretoriek niet zo’n heel rechtse partij en bovendien zullen zowel CDA als PVV beiden hun krachten aanwenden om de VVD-eisen op diverse punten verder naar het midden toe bij te stellen.

Ook over wat de electorale consequenties zijn voor het CDA van een kabinet met gedoogsteun van de PVV verschil ik van mening met de heer Wijffels. Volgens mij zou het best eens zo kunnen zijn dat de PVV voor kiezers minder aantrekkelijk wordt naarmate een steviger immigratie/integratie-agenda meer wordt uitgevoerd. Wat wel nodig is, is dat het CDA blijft staan voor de genomen beslissingen en niet in een daaropvolgend kabinet de touwtjes weer evenzo lief overgeeft aan de links, zoals Balkenende heeft gedaan. Het CDA moet zich consequenter profileren als een conservatieve partij, hetgeen iets anders is als een rechtse partij, en ook iets anders dan een ouderwetse partij.

Door het politieke speelveld langs twee assen ofwel vier kwadranten te verdelen, erkent Wijffels dat de PVV een punt heeft. Ook hij spreekt zich uit voor een steviger beleid op het gebied van immigratie en integratie. Hoe evenwel met de huidige verkiezingsuitslag en de boycot van de PVV door links, aan dit punt vorm te geven?

Het CDA zou moeten proberen de postmoderne kiezer aan te spreken, niet alleen omdat daar de meeste electorale winst te halen is, maar ook omdat het postmodernisme in essentie een conservatieve filosofie is.

Stroomversnelling als milieu economisch de wind mee heeft

Over tien jaar blijkt Kopenhagen ook weer een mislukking te zijn. ‘Net als Rio en Kyoto. Het leidt allemaal nergens toe.

Politici beloven graag dingen. Daar zijn ze goed in. Er komt een verdrag vol mooie woorden en veel beloften. Er komt confetti en champagne.  Over tien jaar hebben we hetzelfde gesprek: ‘Waarom werkte Kopenhagen niet?’ We moeten niet nog eens tien jaar verspillen. We moeten nu beginnen met de techniek, zodat er een CO2-vrije toekomst is.

Alle partijen kunnen elkaar vinden in één eenvoudige afspraak: Elk land besteedt 0,2 %  van het BNP aan research naar groene energie. Dat is 50 keer zoveel als nu, maar 10 keer minder dat het Kopenhagen-verdag kost. China en India zouden meedoen en het zou het klimaatprobleem oplossen. Waarom? Dan wordt deze energietechnologie zo goedkoop dat iedereen het koopt’

Dit zijn niet mijn woorden, maar de woorden  klimaatonderzoeker Bjorn Lomborg (NOVA, 17 december 09). Ik kan me zowel vinden in zijn scepsis ten aanzien van Kopenhagen als in zijn oproep om te investeren in het ontwikkelen van groene energie zodat deze goedkoper wordt. Als groene energie eenmaal goedkoper is dan fossiele brandstof, dan zijn verdere stimuleringsmaatregelen overbodig. Dan komt de ontwikkeling vanzelf in een stroomversnelling.

 

Hoe zit het trouwens met dat innovatieplatform waar Balkenende indertijd nog voorzitter van was? Bestaat dat nog? Dat platform zou nu in het kader van groene energie goede diensten kunnen leveren.

Laaghangend fruit om milieu te verbeteren

Naar aanleiding van Nova, 10 december 2009

Waarom de verkoop van tweetakt brommers en scooters niet reeds verboden is, is me een raadsel. Zo is het me ook een raadsel waarom voor verpakking van voedingsmiddelen niet allang afbreekbare materialen zijn voorgeschreven. En ik snap ook niet waarom nog steeds bussen met dieselmoteren voor het stadsvervoer dienen. Je zou denken, dat is laaghangend fruit voor iedere milieuminister. Maar nee, milieuministers maken het zichzelf liever moeilijk dan makkelijk.

Over domme boeren en dikke aardappelen

Naar aanleiding van Nova, 28 november 2009 

‘Natuurlijk blijft Kopenhagen heel erg belangrijk, maar …’ Halsema schijnt in te zien dat je via de markt veel meer voor het milieu gedaan krijgt. Eerder heb ik hierover opgemerkt dat het omslagpunt belangrijk is waarbij duurzame energie (zon, wind) goedkoper wordt dan fossiele brandstof. Natuurlijk kun je als overheid een beetje ‘nachhelfen’ maar die mogelijkheden zijn beperkt omdat je onderhevig bent aan internationale concurrentie.

Halsema zegt dat nu het juiste moment is om te investeren. Dat kan zo zijn, maar ik heb toch zo mijn bedenkingen als de overheid op de stoel van de ondernemer gaat zitten. Het gaat niet alleen om het juiste moment, maar ook om de juiste technieken. Je dient een ‘sustainable competitive advantage’te behalen. Dat betekent dat je kunt voortborduren op technieken die jij beter in je vingers hebt dan je concurrenten. Omdat Nederland goed is in infrastructurele projecten, denk ik daarbij aan een combinatie energiewinning en infrastructurele projecten.

Een valkuil kan zijn om al te fundamenteel na te denken over een ‘sustainable competitive advantage’. Het zijn immers de domste boeren die de dikste aardappelen hebben. Ondernemen betekent daarom ook makkelijk te behalen winsten pakken, zodat je alvast verder kunt. Het gaat niet enkel om hoge rendementen, maar ook om snelle rendementen. Investeringen dienen binnen afzienbare tijd terugverdiend te worden. Dit is des te belangrijker omdat te verwachten is dat de technische ontwikkeling snel zal gaan. Vergelijk het met een computer van 10 jaar oud die toch ook hopeloos verouderd is, hoe geavanceerd deze ook bij aankoop was.

Prijsverhoudingen belangrijker dan verdragen

Naar aanleiding van Buitenhof, 8 november 2009 

Ik hecht niet zoveel waarde aan moeizaam bereikte klimaatakkoorden. Zelfs als alle landen ratificeren kan de werkelijkheid weerbarstiger zijn dan het papier. Waar het mijns inziens op aankomt is dat wind- en vooral zonne-energie goedkoper wordt dan fossiele energie. Is dat omslagpunt eenmaal bereikt, dan krijgt een beter milieu de wind mee. Dan zijn er geen moeizame verdragen meer nodig om de industrie te bewegen de technieken te verbeteren en schaalvoordelen te behalen. Dan gaat het als vanzelf beter en beter.

Moraal zonder moraliserend te worden

Naar aanleiding van Buitenhof, 6 september 2009 

Om het verschil in benadering tussen Herman Wijffels en Rick van der Ploeg te kenschetsen, zou je kunnen stellen dat Van der Ploeg een wij-zij-model hanteert, waar Wijffels uitgaat van een wij-model. Niet dat ik meen dat alle problemen in de wereld verdwijnen als sneeuw voor de zon, als een wij-model gehanteerd wordt, toch meen ik dat het juist op mondiaal niveau terecht is om uit te gaan van een wij-model, tenminste, zolang geen buitenaardse wezens in vliegende schotels ons bezoeken.

Van der Ploeg creëert een zij door het wij van Wijffels te splitsen in een welvarend, overheersend wij en een arm, onderdrukt zij. Hij veronderstelt daarbij impliciet dat de wereldproblemen opgelost worden naarmate deze tegenstelling overwonnen wordt. Daarmee maakt Van der Ploeg van de wereldproblemen een moreel drama van socialistische snit met een calvinistische wending.

Verfrissend aan de benadering van Wijffels is dat hij dit nalaat. Hij plaatst de problematiek niet binnen één moraal, maar in een universum van meerdere ‘moralen.’ Vroeger vonden we slavernij legitiem, vervolgens hebben we haar afgeschaft. Vroeger waren rokende schoorstenen een teken van welvaart, tegenwoordig staan ze voor milieuvervuiling. Wijffels erkent wel dat er een zekere ontwikkeling van de ene moraal naar de andere bestaat. Hij ziet evenwel ook in dat het niet altijd mogelijk is die ontwikkeling bij voorbaat te kennen. Wellicht ontstaat de moraal pas met de werkwijzen die we toepassen. Een samenleving die geen kans ziet het milieu te vervuilen, hoeft bijvoorbeeld niet milieubewust te zijn.

Vanuit zijn benadering zoekt Wijffels veel minder naar de schuldige dan Van der Ploeg. Hij zoekt ook minder naar de verlosser. Waar het betoog van Van der Ploeg uitmondt in een huldebetoon aan Obama, daar stelt Wijffels dat Obama exponent is van een veranderde Amerikaanse samenleving en dito waardepatroon.

Wijffels beziet moraal dus in meervoud, zonder evenwel moraliserend te worden: Hij vertelt je er niet bij wie de goeden en wie de slechten zijn. Hij plaatst ‘wij’ niet in de hoek van de slechten. Dat alleen al lucht op in een calvinistische landje als Nederland.

Waar was hoor en wederhoor?

Naar aanleiding van Nova, 27 juli 2009 

Peter Jansen (alias de Vegan Streaker) had zelfs een rood-wit-blauw shirt aan, mediabewust en visueel ingesteld als hij is.

Bij Nova worden vaker advocaten uitgenodigd om over een lopende rechtszaak hun verhaal te doen. Dat kunnen ze altijd toezeggen als ze denken dat het voor hun cliënt goed uitkomt. Een aanklager kan niet op dezelfde manier de publiciteit zoeken. Het debat dient immers in de rechtszaal plaats te vinden, en, mede om de verdachte te beschermen, is ervoor gekozen om de openbaarheid van dat debat te beperken. Zo mag er in de rechtszaal maar beperkt gefilmd en gefotografeerd worden. Een en ander heeft tot gevolg dat het principe van hoor en wederhoor bij reportages over rechtszaken, moeilijk toepasbaar is.

Als Nova ervoor kiest de partij van de verdachte eenzijdig zijn verhaal te laten doen, dan lijkt dat kritisch. Deze vorm van kritiek is evenwel gratuit. Een advocaat heeft immers geen enkel maatschappelijk belang te dienen, maar enkel het individuele belang van de verdachte. Begrepen dient te worden dat een advocaat, beroepsmatig gezien, helemaal niet geïnteresseerd is in wat er precies gebeurd is. Hij hoeft er alleen maar voor te zorgen dat niet bewezen geacht wordt, wat de verdachte ten laste gelegd wordt.

Zo betekent het gegeven dat een wapen niet terug te vinden in een bos, niet dat dit wapen er niet is en nooit is geweest Een wapen in een bos is immers zoiets zijn als een speld in een hooiberg. Die is moeilijk te vinden. Bovendien kan de verdachte het wapen alsnog verwijderd hebben. Een bos is immers niet permanent af te grendelen.

Verder heeft Spong alle gelegenheid gehad Jansen voorafgaande aan de uitzending uitvoerig te instrueren over hoe te antwoorden? Zo is te verklaren dat Jansen zijn sympathie voor de Rote Armee Fraction en zijn bezoekjes aan Volkert van der G. vakkundig weet uit te leggen als sympathie voor de zaak en niet voor de methode van geweld. Uit de reportage blijkt daarom misschien eerder de vakkundigheid van Spong dan de onschuld van Jansen.

Erst das Fressen, dann die Moral!

Naar aanleiding van Nova, 26 mei 2011 

Ha, eindelijk weer eens een PVVer bij Nova! Dion Graus. Alleen al kijken naar hem, is een feest! Blauwe, ovale glazen in een klein, zwart omrand montuur; rood krullend lang haar op een fors bemeten hoofd; een donker colbert dat fraai contrasteert met zijn vaalroze shirt; en dat alles zonder stropdas natuurlijk. Maar ja, het gaat in de politiek om de inhoud.

Eerlijk gezegd ben ik verrast door het standpunt van de PVV inzake dierenwelzijn. De PVV vindt op dit punt aansluiting bij  partijen als de Partij voor de Dieren en GroenLinks. Het lijken wel hippies bij de PVV.

Zelf ben ik moreel wat minder ontwikkeld. Zelfs na de acties van de Vegan Striker heb ik niet zoiets van: Het moet maar gedaan zijn met de nertsfokkerij in Nederland. Bovendien vraag ik me af  welk resultaat men denkt te bereiken, als we hier de nertsfokkerijen sluiten, terwijl ze in Griekenland met EU-subsidies worden opgezet. Het enige resultaat is dan dat Nederland zich kan beroepen op haar schone blazoen, terwijl de dieren er per saldo slechter vanaf zijn. Een bijkomend zorg is of  de Europese regelgeving wel toelaat dat Nederland eenzijdig de nertsenfokkerij verbied.

Maar goed, in de politiek is niet alleen de stellingname maar ook de uitvoering van belang. Als een goed kleermaker moet je ook op de afwerking letten, ook al is het ontwerp niet jou keuze. Dan valt toch wel op dat de PVV niet zondermeer de beurs wenst te trekken voor haar morele wensen. De gevraagde compensatie van een half tot een heel miljard euro willen ze niet betalen. In plaats daarvan willen ze een ruime overgangsregeling waardoor het bedrijfseconomisch verlies van bestaande fokkerijen beperkt blijft. Dan hoef je nog maar  weinig compensaties te betalen, en bereik je op termijn toch je doel. “Erst das Fressen, dann die Moral,” lijkt daarbij het devies. Misschien is dat wel het verschil met een partij als GroenLinks die de neiging heeft erg kortademig te worden, als morele eisen te stellen zijn.

Molochs verdwijnen als energiemarkt duurzaam wordt

Naar aanleiding van Nova, 24 april 2009

In 2000 zijn de Gemeentelijke Nutsbedrijven Maastricht verkocht aan Essent voor 233 miljoen euro. Burgemeester Leers heeft met dat geld zijn daadkracht kunnen bekostigen. Nu dreigt Essent verkocht te worden aan RWE.

Bij de productie van energie hou je maar liever de vinger aan de pols. Dat geldt ook voor de productie van voedsel. De Europese landbouwsubsidies zijn ooit bedacht, om in eigen voedselbehoefte te kunnen blijven voorzien.

Sinds 1992 staat Europa evenwel gelijk aan vrije markt. Als de markt het doet, dan is het goed. In dat teken staat de overname van Essent door RWE. Take the money and run.

Voor de duurzaamheid is het belangrijk dat energiebedrijven de komende decennia overschakelen op zon- en windenergie. Maar zijn de molochs van energiebedrijven die nu  ontstaan daar in de toekomst wel toe in staat? Dat is nog maar de vraag. Naarmate zon- en windenergie terrein winnen, wordt de productie grootschaliger dan een paar zonnepanelen op het dak, maar blijft toch minder grootschalig dan dat het een energiemoloch van internationale omvang vereist.

Het leuke is juist dat de energiemarkt dan demonopoliseerd en de-oligopoliseerd, en dat productie dicht bij de afnemers kostenverlagend werkt. Het aantal aanbieders kan dan stijgen ten opzichte van nu. Een schaal van laten we zeggen de voormalige Gemeentelijke Nutsbedrijven Maastricht wordt dan optimaal. Dus wellicht toch jammer dat de Gemeentelijke Nutsbedrijven Maastricht verkocht zijn aan Essent.

Nieuwe technieken die grote infrastructurele werken overbodig maken

Naar aanleiding van Nova, 11 april 2009 

Voor ondernemende studenten lijkt Senegal een paradijs. Alle problemen moeten daar nog zo ongeveer opgelost worden. Een soort Simcity, maar dan in het echt. Of het ontwikkelingsproject gaat slagen, is echter nog maar de vraag. Het is niet het eerste ontwikkelingsproject dat met veel enthousiasme wordt opgestart. De kans dat diverse wielen opnieuw uitgevonden gaan worden, is groot.

Wat Afrika uiteindelijk uit het moeras zal trekken, zijn nieuwe technieken die grote infrastructurele werken overbodig maken. Die technieken laten ten dele nog op zich wachten. Mobiele telefonie en ICT zijn daar een voorloper van, kleinschalige energieopwekking en –opslag (bijvoorbeeld als waterstof) een noodzakelijk vervolg. Problemen kunnen dan beter plaatselijk – bijvoorbeeld op dorpsniveau – worden opgelost. Die nieuwe technieken moeten dan wel handhaafbaar zijn. In het verleden raakten waterpompen e.d. dikwijls in onbruik omdat ze niet gerepareerd konden worden. Als het niet de kennis was die ontbrak, dan waren het wel de onderdelen. Dat kan met zonnecollectoren natuurlijk ook gebeuren.

Resultaat van het project mag niet zijn dat vluchtelingen in plaats van per boot naar Spanje, per vliegtuig naar Nederland komen. Als er studentenuitwisselingsprogramma’s ontstaan, is die kans niet denkbeeldig. Waar één schaap over de dam is, volgen er meer. Spanje houdt zich overigens niet voor niks afzijdig. Zij zouden de eerst aangewezenen zijn om terplekke een ontwikkelingsproject op te zetten.

Reportage toont onschuld Vegan Streaker allerminst aan

Naar aanleiding van Nova, 10 april 2009 

Wat breedsprakig is die moeder van de Vegan Streaker toch! Wat heeft ze veel woorden nodig om de boodschap te verkondigen dat haar zoon geen vlieg kwaad doet. Het enige enigszins ter zake doende argument wat ze noemde, was dat de Vegan Streaker naar aanleiding van een journaalbericht over de nertsbevrijdingsactie in Zeeland gezegd zou hebben dat dit een stomme actie was omdat veel van die bevrijde nertsen zouden sterven. Dat er veel nertsen zouden sterven, werd evenwel ook al in het betreffende journaalbericht vermeld. Het kan dus goed zijn dat de Vegan Streaker enkel op die mededeling reageerde, omdat dit gegeven nieuw voor hem was. Toen hij de nertsen vrijliet, was hij zich daar niet van bewust. Hoe dit ook zij, de onschuld van de Vegan Streaker is met deze reportage allerminst aangetoond.