Paul Hekkens ziet het anders
Naar aanleiding van Het filosofisch kwintet, 3 juli 2011
Niet zozeer “doorgronden in plaats van twistgesprek” als wel “doorgronden door middel van twistgesprek” zou het motto van Het filosofisch Kwintet moeten zijn. In ieder geval kwam deze derde aflevering goed uit de verf doordat Baudet de open confrontatie met Thomassen en Hirsch Ballin aandurfde. Lees verder “Bij scheiding der machten is er geen macht in laatste instantie”
Naar aanleiding van Buitenhof, 24 januari 2010
Het gaat niet enkel om of een uitspraak waar is, maar om de context waarin een uitsrpaak, waar of niet waar, gedaan wordt, om uit te maken of het om discriminatie of haat zaaien gaat, is de strekking van het verhaal van Désanne van Brederode. Als dit het enige criterium is, dan ben ik bang dat de rechtspraak in postmodernistisch vaarwater terecht komt. Lees verder “Postmoderne rechter boezemt angst in”
Advocate Els Lucas pleit in NOVA, 20 januari 2010 voor het proces tegen Wilders, omdat ze vind dat de rechter duidelijk moet maken waar de grens ligt. De rechter dient zijn overwegingen mee te geven hoe hij tot zijn grensbepaling komt. Als schot voor de boeg wil ik proberen voorafgaande aan een mogelijke uitspraak door rechter tot een dergelijke grensbepaling te komen. Lees verder “Over hoe discriminatie en haat zaaien wettelijk te verankeren”
Naar aanleiding van Nova, 28 oktober 2009
Kwistig gebruik van krachttermen getuigt van een enorme machteloosheid om zich uit te drukken. Dan is de krachtigste krachtterm nog niet krachtig genoeg. De enige resterende verbale optie is dan het herhalen van die allerkrachtigste krachttermen, hetgeen je dan ook ziet gebeuren. Voor mezelf hanteer ik zoveel mogelijk het adagium: Alles wat gezegd kan worden, kan op een fatsoenlijke manier gezegd worden. Als ik al scheldwoorden gebruik, dan in verwijzing naar anderen die dat scheldwoord hebben gebruikt.
Typerend in de reportage vond ik de uitdrukking ‘aap in uniform’ en ook het aloude ‘wie denk je wel dat je bent?’. Dit vanwege de denkwijze die daarachter zit. Blijkbaar accepteren de sprekers de rol niet die de maatschappij aan de politie heeft toegedacht, en denken ze in de spreekwoordelijke jungle te leven. Ook dreigementen richting agent en diens gezin wijzen daarop.
Maar in de jungle dient men op te passen voor degene die sterker is dan jezelf. Blijkbaar ervaart men agenten niet als sterk. Anders zou men zich wel niet tegen hen teweer stellen. Een rol daarbij speelt dat men zich samen sterk voelt. Het is niet alleen het onverzettelijke verweer van de enkeling, maar ook het kleine, relatief anonieme verweer van velen dat de politie parten speelt: Even in de weg lopen; even aan het jasje trekken; even iets lelijks roepen.
Tja, wat doe je daaraan? In ieder geval dient duidelijk te zijn hoe dat nu zit met de politie. Omdat de politie het geweldsmonopolie in de publieke ruimte is toegewezen, betekent een robbetje vechten met de politie in principe dat de vechtersbazen in overtreding zijn, en de politie niet. Dat moet toch eens duidelijk gemaakt worden. Verder meen ik dat dreigementen aan politieagenten en diens familie een graad erger zijn dan enkel scheldwoorden. Als het beledigen van een ambtenaar in functie strafbaar is, dan dient het bedreigen van een ambtenaar in functie minstens even strafbaar te zijn.
Naar aanleiding van Nova, 6 oktober 2009
Ik vraag me af wie de regie van de reportage in handen heeft, Nova of Spong? Ik denk de laatste. Spong krijgt uitvoerig de kans om het woord te voeren – meer dan iemand anders in de reportage. En hij grijpt de gelegenheid aan om zijn cliënt te vermenselijken, terwijl het in strafzaken toch wenselijk wordt geacht dat in ieder geval de rechter niet te vertrouwd raakt met de verdachte.
Het ging over het ondergoed van de verdachte; dat het niet goed met hem gaat; hij is aangeslagen; terneergeslagen; verbijsterd; dit had hij van zijn leven nooit verwacht; de arrestatie is een dramatisch moment voor hem; het was zijn laatste vlucht; zoon en vrouw waren bij arrestatie aanwezig; zo ga je niet met mensen om; hij was tot tranen toe geroerd toen hij Spong zag; kon hij eindelijk zijn verhaal kwijt.
Spong gebruikt NOVA om emotie TV te maken.
Overigens, het is geen extra pijnlijke affaire omdat de verdachte ontkent, zoals Spong op het einde van de reportage zegt. Het is niet ongebruikelijk voor verdachten om de hen ten laste gelegde feiten te ontkennen, ook als ze deze wel gedaan hebben. Ontkennen vertegenwoordigt namelijk een aanzienlijk eigenbelang in een rechtszaak, namelijk de mogelijkheid van vrijspraak.
Naar aanleiding van Nova, 26 september 2009
Spong zegt (Website Volkskrant, 25 september 2009): ‘Meerdere gevluchte cliënten van me, leiden al jarenlang een comfortabel leven in het buitenland. Dat weet ik, want ik bezoek ze af en toe.’ Deze uitspraak past binnen mijn eerder gemaakte stelling dat meerdere criminelen met een Turks paspoort weinig in de weg staat om hun criminele activiteiten in Nederland te ontplooien, terwijl ze in Turkije een geriefelijke toekomst opbouwen.
Naar aanleiding van Nova, 23 september 2009
Het systeem van onafhankelijke rechtspraak is ouder dan de parlementaire democratie. Daarom wellicht dat er aan het systeem haken en ogen zitten die met name rechtspsychologen zoals Wagenaar en Van Koppen bekritiseren. Doordat rechters worden benoemd voor het leven, en omdat ze veel vrijheid hebben in welke gegevens ze in hun oordeel betrekken, leven ze in een soort ivoren toren. Juridische procedurekwesties krijgen daarbij dikwijls meer aandacht dan waarheidsvinding. Van waarheidsvinding, zo stelde, eveneens rechtspsycholoog, Crombach een poos geleden tijdens een lezing, hebben rechters dikwijls maar weinig kaas gegeten. Ze maken bijvoorbeeld fouten in hoe de inbreng van experts te wegen.
Jammer is dat Hirsch Ballin het voorstel om de kwaliteit van rechters te laten bewaken door rechters, bijvoorbeeld de hoge raad, afwijst. Hirsch Ballin toont zich daarmee pleitbezorger van het bestaande, inmiddels antieke systeem. Om het systeem te redden, ontrekt Hirsch Ballin verlofverzoeken aan het oordeel van de rechter. Daarmee breekt Hirsch Ballin feitelijk een stukje rechtsstaat af. Voortaan beslist enkel de gevangenisdirecteur. De kritiek van de kant van de gevangenisdirecteuren, dat zij hierdoor genoodzaakt zijn zich te verdiepen in de dossiers van gedetineerden, hetgeen tot stigmatisering van gedetineerden kan leiden, lijkt me terecht.
Ongenoemd is dat rechters wellicht moeite hebben met de listigheid van advocaten zoals in dit geval Spong. Eerder in NOVA deed Spong heel sterk een beroep op het feit dat het voormalige slachtoffer zelf koos om met Saban B. te trouwen. Dat komt in een rechtbank overtuigend over, omdat de hele rechtspraak is gebaseerd op de notie van handelen uit vrije wil. Tegenwoordig is evenwel bekend dat geweld binnen relaties de vrije wil van het slachtoffer behoorlijk kan corrumperen. Spong maakt dus gebruik van een verouderde opvatting over vrije wil die in het systeem van onafhankelijke rechtspraak als het ware ingebakken is. Op dit soort misverstanden hadden rechtspsychologen ook kunnen wijzen.
In de discussie gaat het er steeds over het feit dat Saban B. gevlucht is. Niemand heeft het er evenwel over dat hij waarschijnlijk naar Turkije gevlucht is, en dat Nederland geen uitleveringsverdrag heeft met Turkije. Misschien is dit, gemeten naar het aantal keren dat er van deze vluchtroute gebruik van wordt gemaakt, wel het grotere probleem.
Echter, als niemand het over dit probleem heeft, moet je daar dan als verslaggever ook maar over zwijgen? Ik denk van niet. Verslaggeving gaat immers over wat gezegd wordt, maar ook over wat niet gezegd wordt. Hoe kan een onderwerp waar je met een beetje boerenverstand toch over moet struikelen, buiten de parlementaire en politieke discussie blijven? In navolging van voetbaltrainer Louis Van Gaal had Ferry Mingelen zich kunnen afvragen: “Ben ik nu zo slim, of zijn jullie zo dom?” Maar misschien is Mingelen wel niet op het idee gekomen om die vraag te stellen.
Naar aanleiding van Nova, 17 september 2009
In de berichtgeving rond de ontsnapping van Saban B. is duidelijk geworden dat Nederland geen uitleveringsverdrag heeft met Turkije. Dat betekent dat Turkse criminelen (met of zonder dubbele nationaliteit) die in Nederland hun misdaden plegen, in Turkije ongemoeid blijven. Mede gezien het grote aantal inwoners van Turkse komaf in Nederland, roept dit de vraag op of deze mogelijkheid om naar Turkije te ontsnappen, als men in Nederland vervolgd wordt, slechts incidenteel gebruikt wordt, of dat deze ontsnappingmogelijkheid gebruikelijk is onder in Nederland opererende criminelen met een Turks paspoort?
Naar aanleiding van Nova, 10 augustus 2009
Het verhaal van professsor Wagenaar is voorspelbaar. Zijn wetenschappelijk werk gaat immers uit van het paradigma dat het geheugen onbetrouwbaar is. Hier wordt het coma aangevoerd als reden van onbetrouwbaarheid. Hoe uitgewogen dit oordeel is, is niet duidelijk. Een vruchtbare stellingname in een wetenschappelijk debat, is namelijk iets anders dan een oordeel in een rechtszaak.
Wagenaar zei dat het dom zou zijn om een brandende sigarettenpeuk weg te schiet. Daarom was het volgens hem des te onwaarschijnlijker dat zo de Bijlmerbrand ontstaan is. Het wegschieten van een sigarettenpeuk is echter een meervoorkomend type rokersgedrag, waarbij de controle op brandveiligheid beperkt is. Veiliger is om de sigaret in een asbak te doven. Mocht deze in de asbak nog wat nagloeien, dan levert dat weinig brandgevaar op.
Het onderzoek uit Lausanne bevestigd dat er geen technische oorzaak is. Dat maakt het verhaal van de weggeschoten peuk waarschijnlijker. In de presentatie van Twan Huys van dat onderzoek leek het evenwel bijna zo te zijn dat geconcludeerd was, dat de weggeschoten peuk niet de oorzaak geweest kon zijn.
Interessant om na te gaan is wellicht of het usance was van de verdachte om sigarettenpeuken weg te schieten. Als dat zo is, dan draagt dat gegeven bij aan de waarschijnlijkheid dat dit voorafgaand aan de bewuste brand ook gebeurd is, zonder dat daarvoor het geheugen van de verdachte hoeft te worden geraadpleegd. Misschien vond de huishoudster wel elke dag tientallen peuken op de vloer.
Dat er geen behoorlijke opnames zijn gemaakt van de verhoren, is onbegrijpelijk. Het enige dat daarvoor nodig is, is een aantal standaardprocedures waar men zich aan houdt. Opslagcapaciteit en geluidskwaliteit hoeven geen enkel probleem te zijn. De kosten ook niet. Ten opzichte van de arbeidskosten van verhoren, zijn de kosten van deugdelijke geluidsapparatuur te verwaarlozen.
Naar aanleiding van Nova, 28 juli 2009
Een praktische oplossing om hoor en wederhoor bij reportages over lopende rechtszaken te waarborgen, zou kunnen zijn om voorafgaand aan de uitzending de verdachte en/of diens advocaat te laten tekenen dat zij geen bezwaar hebben als de aanklager ook gelegenheid krijgt over onderhavige zaak kond te doen. Met zo’n bewijs van geen bezwaar hoeft rechter er vervolgens niet zwaar aan te tillen dat de aanklager over het betreffende strafdossier naar buiten treedt.
Naar aanleiding van Nova, 28 juli 2009
Advocaten zoeken regelmatig de publiciteit over een lopende rechtszaak als ze denken dat het hen goed uitkomt. Diezelfde advocaten roepen de aanklager evenwel op het matje als deze hetzelfde doet. Dat betekend mijns inziens dat de ongelijkheid van beide partijen ten opzichte van de media duidelijk is aangetoond. Als media ruim baan geven voor de partij van de verdachte in een zaak, kunnen ze zich niet beroepen het principe van hoor en wederhoor als ze de aanklager ook gevraagd hebben te reageren. In dat geval stellen de media zich gewild naïef op met betrekking tot hoor en wederhoor, om op een gemakkelijke manier aan kritisch lijkende reportages te komen.
Naar aanleiding van Nova, 27 juli 2009
Peter Jansen (alias de Vegan Streaker) had zelfs een rood-wit-blauw shirt aan, mediabewust en visueel ingesteld als hij is.
Bij Nova worden vaker advocaten uitgenodigd om over een lopende rechtszaak hun verhaal te doen. Dat kunnen ze altijd toezeggen als ze denken dat het voor hun cliënt goed uitkomt. Een aanklager kan niet op dezelfde manier de publiciteit zoeken. Het debat dient immers in de rechtszaal plaats te vinden, en, mede om de verdachte te beschermen, is ervoor gekozen om de openbaarheid van dat debat te beperken. Zo mag er in de rechtszaal maar beperkt gefilmd en gefotografeerd worden. Een en ander heeft tot gevolg dat het principe van hoor en wederhoor bij reportages over rechtszaken, moeilijk toepasbaar is.
Als Nova ervoor kiest de partij van de verdachte eenzijdig zijn verhaal te laten doen, dan lijkt dat kritisch. Deze vorm van kritiek is evenwel gratuit. Een advocaat heeft immers geen enkel maatschappelijk belang te dienen, maar enkel het individuele belang van de verdachte. Begrepen dient te worden dat een advocaat, beroepsmatig gezien, helemaal niet geïnteresseerd is in wat er precies gebeurd is. Hij hoeft er alleen maar voor te zorgen dat niet bewezen geacht wordt, wat de verdachte ten laste gelegd wordt.
Zo betekent het gegeven dat een wapen niet terug te vinden in een bos, niet dat dit wapen er niet is en nooit is geweest Een wapen in een bos is immers zoiets zijn als een speld in een hooiberg. Die is moeilijk te vinden. Bovendien kan de verdachte het wapen alsnog verwijderd hebben. Een bos is immers niet permanent af te grendelen.
Verder heeft Spong alle gelegenheid gehad Jansen voorafgaande aan de uitzending uitvoerig te instrueren over hoe te antwoorden? Zo is te verklaren dat Jansen zijn sympathie voor de Rote Armee Fraction en zijn bezoekjes aan Volkert van der G. vakkundig weet uit te leggen als sympathie voor de zaak en niet voor de methode van geweld. Uit de reportage blijkt daarom misschien eerder de vakkundigheid van Spong dan de onschuld van Jansen.
Hoewel functionaliteit een rationeler principe is dan genoegdoening, heeft genoegdoening zeker ook functionele implicaties – zelfs functionele implicaties die door functionaliteit alleen niet vervuld kunnen worden. Genoegdoening kan daarom als principe niet gemist worden
Naar aanleiding van Nova, 12 juni 2009
Ik vraag me af wat Teeven nu wil. Wil hij scoren voor de Bühne of denkt hij voldoende troeven in handen te hebben om de staatsecretaris tot aftreden te dwingen.
Kwalificaties als “volksverlakkerij”; “de boel flessen”; “schandalig”; “de bevolking voor de gek houden” zijn vooral geschikt om het publiek te overtuigen, maar zullen regeringspartijen er niet toe brengen Albayrak af te vallen. Kwalificaties als “de tweede kamer verkeerd informeren”; “de wet niet toepassen”; “de noodmaatregel verzwijgen”, overtuigen de een of de andere regeringspartij wellicht wel.
Naar aanleiding van Nova, 12 mei 2009
Op zich ben ik voor een rookverbod. Van mij mag men roken in horecagelegenheden verbieden, zelfs zonder gedoe met rookruimten. Maar dan wel op basis van de juiste argumenten.
Wat ik nooit begrepen heb, is dat men de volksgezondheid van horecabezoekers wil beschermen met een wet, die werknemers van horecagelegenheid moeten beschermen. Dat is toch gewoon een rotsmoes. Dat een rechter in hoger beroep daar niet intrapt, is volkomen begrijpelijk en niet meer dan logisch.
Slechte wetgeving blijkt niet wettig te zijn. Dat wetgeving op basis van oneigenlijke argumenten toch geprobeerd wordt, getuigt van weinig respect naar de burger toe.
Die mag u zich opsteken, minister Klink.
Naar aanleiding van Nova, 9 mei 2009
Negen veroordeelden. Alleen de meest verantwoordelijken. Een soort Neurenberg proces.
Eenbenig voetbal aan het strand. Ziet een beetje surrealistisch uit als je de krukken wegdenkt. Alsof zwaartekracht geen rol speelt als ze trappen. De geluiden klinken jongensachtig enthousiast.
Door de rebellen tot prostitutie gedwongen vrouwen in een naaiatelier ter grootte van een garage. De subsidieverstrekkers zijn leden van het internationale gerechtshof.
Kindsoldaten zijn slachtoffer en dader.
Plastic stoelen verspreid in een smoezelig zaaltje dat ingericht is voor een informatiebijeenkomst van het internationale gerechtshof. Dient als verantwoording naar de bevolking toe. Alle volwassenen en kinderen vinden plaats op een van de 50 stoelen.
“Waarom niet meer veroordeelden?”, is een vraag. Kunt niet jaren blijven procederen, is het antwoord. De sfeer is sloom. De zon schijnt die dag niet.
De Nederlander Herman von Hebel neemt ontslag en draagt de leiding van het tribunaal in Sierra Leone over aan een inheemse vrouw.
Het falen van rechtvaardigheid, wordt zorgvuldig met het streven naar emancipatie toegedekt. Daarna de thuisreis aanvaardt.
Nuttig? Als aanstichters straffen, aanstichten voorkomt, dan is het nuttig.
Naar aanleiding van Nova, 7 mei 2009
Bij onderzoeksjournalistiek komt het dikwijls dat iemand die geen informatie wil verstrekken op een onverwacht moment belaagd wordt door een journalist. Op de camera krijg je dan te zien, dat die persoon daadwerkelijk weigert antwoord te geven. Van Vollenhoven wordt overvallen door een cameraploeg van Nova als hij bij de VU te Amsterdam arriveert voor een gastcollege.
“Dag, Meneer Van Vollenhoven, goedemiddag, mag ik u wat vragen?” Van Vollenhoven ontwijkt niet. Hij antwoordt: “Een korte vraag, mag dat?” Er volgen meerdere vragen, die hij allemaal beantwoordt. Later blijkt de cameraploeg ook toegang te hebben verworven tot het gastcollege waarvoor Van Vollenhoven gekomen is. De rust in de collegezaal, lijkt daardoor enigszins verstoord.
Het interview levert een paar brokstukken informatie op. Van Vollenhoven was ondanks zijn professie niet bewust van eventuele risico’s rond Koninginnedag. Hoewel het onderwerp een typisch veiligheidsvraagstuk is, vind hij niet dat zijn commissie dit geval moet gaan onderzoeken. Hij is er sowieso geen voorstander van om alsmaar onderzoekscommissies in te stellen. Veel is te winnen met een betere coördinatie.
Toch zijn hiermee niet alle vragen beantwoord. De vraag die mij intrigeert, is, of het feit dat hij het gevaar over het hoofd zag, consequenties heeft voor zijn oordeel over de reconstrueerbaarheid van dergelijke gebeurtenissen. Specifieker interesseert mij de vraag of gedrag van professionals altijd als verwijtbaar gekwalificeerd moet worden, als achteraf de conclusie getrokken wordt dat het beter gekund had.
Ik denk dat dit soort vragen beter aan bod komen in een rustigere setting. Van Vollenhoven had ook uitgenodigd kunnen worden in de studio. Als dat deze week niet gekund had, dan misschien wel volgende week, of de week daarop. Misschien is dan het probleem dat een andere omroep er met het onderwerp vandoor gaat. Ontfutseljournalistiek gebeurd dan ook vaak uit concurrentieoverwegingen. Het is evenwel ook mogelijk dat Van Vollenhoven helemaal niet genegen is, moeilijke vragen over zijn eigen inschattingsfouten te beantwoorden. In dat geval is ontfutseljournalistiek de enige manier om het onderwerp toch aan de orde te brengen.
Toch heeft ontfutseljournalistiek iets hijgerigs. Het is minder bevredigend dan een goed gesprek.
Als je de koninginnedagviering hermetisch wil beveiligen, dan gaat dat ten koste van het open karakter van het feest. Dat neemt niet weg dat voorzorgsmaatregelen denkbaar zijn die de veiligheid verhogen. Ik noem twee punten:
Naar aanleiding van uitzending Pauw & Witteman, 10 april 2009 met Mark Rutte, Aleid Wolfsen en Andies Knevel als gasten
Kickboxen subsidiëren om hangjongeren van de straat te houden is wellicht niet zo’n goed idee omdat de jongeren de gevechtshandelingen die ze dan leren, op straat kunnen toepassen. Dat was wat Rutte bedoelde met gesubsidieerd in elkaar getrapt worden. Volleyballen kan zo bezien wel gesubsidieerd worden.
Vrouwen worden liever bediend door vrouwen. Daar is niks mis mee, zegt burgemeester Wolfsen. Daar mogen we op inspelen. Misschien is dat zo, maar wat is dan het principiële verschil met blanke mensen die het prettiger vinden om door een blanke bediend te worden? Vindt Wolfsen dat ook oké? Mag daar ook op ingespeeld worden? Zo nee, dan zou ik toch graag Wolfsen’s argumentatie horen, waarom het ene wel en het andere niet kan.
In een reactie op een reportage van Nova van 18 maart over de grote verwarring bij de EO-achterban vraag ik me af of al bekend is wat Knevel vindt van de opstanding uit de doden. Dat ik zo snel op mijn wenken bediend wordt, had ik toen niet kunnen dromen.
Naar aanleiding van Nova, 10 april 2009
Wat breedsprakig is die moeder van de Vegan Streaker toch! Wat heeft ze veel woorden nodig om de boodschap te verkondigen dat haar zoon geen vlieg kwaad doet. Het enige enigszins ter zake doende argument wat ze noemde, was dat de Vegan Streaker naar aanleiding van een journaalbericht over de nertsbevrijdingsactie in Zeeland gezegd zou hebben dat dit een stomme actie was omdat veel van die bevrijde nertsen zouden sterven. Dat er veel nertsen zouden sterven, werd evenwel ook al in het betreffende journaalbericht vermeld. Het kan dus goed zijn dat de Vegan Streaker enkel op die mededeling reageerde, omdat dit gegeven nieuw voor hem was. Toen hij de nertsen vrijliet, was hij zich daar niet van bewust. Hoe dit ook zij, de onschuld van de Vegan Streaker is met deze reportage allerminst aangetoond.
In de reportage van Nova, 9 april 2009 wordt gesproken van de eerste kliklijn tegen corruptie in de Arabische wereld. De betreffende telefoondienst is evenwel geen kliklijn, als daaronder verstaan wordt dat burgers anoniem andere burgers telefonisch kunnen aangeven bij de overheid. De lijn vervult eerder de functie van ombudsman in die zin dat burgers die zich onheus behandeld weten door de overheid, hier hun beklag kunnen doen zonder dat dit bij de overheid bekend raakt. Mijn inschatting is dat klikken in een land als Marokko niet als innovatie beschouwd kan worden. Het is er juist een van oudsher bevreesd fenomeen.