Vandaag krijg ik een opmerkelijke video te zien met ECB-president Christine Lagarde. In de video toont ze zich heel openhartig over thema’s als inflatieverwachting, toekomstig rentebeleid van de ECB, over waarom de economische sancties tegen Rusland niet werken, over hoe Rusland onder het prijsplafond voor olie uitkomt, over waarom de digitale euro ingevoerd gaat worden en wanneer daar verdere besluiten over worden genomen. Dat zijn allemaal brisante onderwerpen waar ze heel openhartig en in begrijpelijke taal over spreekt. Dat is nog niet eerder vertoond.
Foppen met beeldtelefoon
Wellicht vraagt de lezer zich af hoe zoveel transparantie mogelijk is. Welnu, ze leeft in de veronderstelling een beeldtelefoongesprek te voeren met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Wat de video van het gesprek toont, is echter niet Zelensky maar Lagarde. We zien dus het beeld dat Zelensky zag toen hij het beeldtelefoongesprek met Lagarde zou hebben gevoerd. Maar, het was helemaal niet Zelensky die met Lagarde sprak. Mogelijkerwijs was het een deepfake van Zelensky waar Lagarde keek, maar waarschijnlijker is het dat ze sprak met een lookalike van Zelensky.
Het telefoongesprek met Lagarde was ingestoken door Vovan en Lexus, twee Russische komieken die gespecialiseerd in foppen zijn via beeldtelefoon. Ze bellen dan een bekend persoon, en doen dan alsof die wordt gebeld door een ander bekend persoon. Zo is Elton John wijsgemaakt dat hij door Poetin is gebeld. Als we Wikipedia mogen geloven hebben Vovan en Lexus met hun aanpak een indrukwekkende staat van dienst opgebouwd. Het lijstje mensen dat ze om de tuin hebben geleid telt, behalve Elton John, ook president van Moldavië Nicolae Timofti, de laatste Sovjetpresident Mikhail Gorbatsjov, republikeins presidentskandidaat John McCain, burgemeester van Kiev Vitali Klitschko, Turks president Recep Tayyip Erdogan, de gewezen prins Harry, democratisch presidentskandidaat Bernie Sanders, vicepresident Kamila Harris, Pools president Andrzej Duda, en voormalig bondskanselier Angela Merkel. Het aantal personen waarmee deze prominenten zijn misleid, is korter. Dit omdat het veel moeite en vakmanschap kost om een bekend iemand geloofwaardig neer te zetten. Greta Thunberg en Zelenskys voorganger Petro Porosjenko zijn vaker als personage gebruikt. Daarnaast ook Georgisch president Saakasjvili, president van Zwitserland Ueli Maurer, Frans president Emmanuel Macron, en dus Vladimir Poetin. Trouwens, Zelensky is als personage al eens eerder gebruikt om de J.K. Rowling, schrijfster van Harry-Potterboeken, te misleiden.
Er wordt gezegd dat Vovan en Lexus werken in opdracht van de Russische staat. Zelf zeggen ze van niet. Wel tonen ze zich patriottistisch als ze bekennen dat ze nooit bondgenoten van president Poetin of patriarch Kirill om de tuin zouden leiden. Ook wordt gezegd dat Vovan en Lexus werken met deepfake. Zelf zeggen ze niet met deepfake maar met lookalikes te werken. Hoe ze het doen maakt eigenlijk ook niet uit. Wat ertoe doet, is dat heel wat bekende mensen erin blijken te trappen. Dat betekent dat ze zo gaan praten alsof het werkelijk de verbeelde persoon, is die met hen spreekt. Als dan mensen met een bijzondere verantwoordelijkheid gefopt worden, zoals bij Lagarde het geval is, dan worden er toch uitspraken ontlokt die publiekelijk nooit gebezigd zouden worden.
Toekomstig rentebeleid
Uitspraken over toekomstig rentebeleid, bijvoorbeeld, zijn voor een ECB-president absoluut not done. Of de rente verandert met een kwart of een half procent, of helemaal niet wordt geheimgehouden totdat de ECB-president dat op een zorgvuldig geënsceneerde persconferentie persoonlijk meedeelt. Dit is omdat rentebeleid marktgevoelige informatie is. In het beeldtelefoongesprek heeft Lagarde al op voorhand verklapt dat de rente voorlopig zal blijven stijgen. Ze spreekt dus een verwachting uit over wat ze in toekomstige persconferenties zal zeggen over de rente. Dat is zeer ongebruikelijk. Ze zegt bovendien dat ze zelf niet weet wanneer die tendens van een stijgende rente zal keren.
Ik weet niet of ze door deze uitspraken in problemen komt. Het is in ieder geval een ernstige fout. Maar of het zin heeft de put te dichten, nu het kalf toch al verdronken is, weet ik niet. Lagarde nu ontheffen van haar taak, zou wellicht nog grotere onrust teweegbrengen. De tendens is bovendien dat politici en bestuurders ook na een blunder gewoon op hun post blijven. Misschien dat dit bij Lagarde ook het geval zal zijn. Bovendien vraag ik me af of dit voorval wel de mainstream media zal halen. Dat Engeland munitie met verarmd uranium gaat leveren, heeft ook nauwelijks het nieuws gehaald. Dat Seymour Hersh Amerika en Noorwegen verantwoordelijk houdt voor het opblazen van Nord Stream is ook goeddeels uit de mainstream media gehouden. Uiterst omstreden zaken onder de pet houden lijkt tegenwoordig de gewoonste zaak van de wereld.
… als Oekraïne maar wint
Opmerkelijk is verder dat Lagarde als vanzelfsprekend toegeeft dat de economische sancties en het prijsplafond voor olie niet werken. De EU heeft er meer last van dan Rusland. Nu wist ik dat ook wel, maar vooral in mainstream media wordt toch kost wat kost volgehouden dat die maatregelen ergens goed voor zijn, en uiteindelijk effect gaan hebben. In Duitsland en Frankrijk zijn nu al grote stakingen en demonstraties. Als nu, door deze openhartigheid van Lagarde, indaalt dat en de EU zich met al die maatregelen vooral zelf in de voet heeft geschoten, en als dan ook nog eens doordringt dat het toch de VS met behulp van Noorwegen geweest kunnen zin, die Nord Stream hebben opgeblazen, dan zou je wel eens een veel grotere vertrouwensbreuk kunnen krijgen, dan nu al het geval is.
Stuitend vind ik het fragment waar Lagarde het over de oorlog heeft. Ze heeft het over het feit dat de VS nu eenmaal de grootste militaire macht ter wereld is. Als dus de VS Oekraïne steunt dan kan het daarom niet anders dat Oekraïne wint. Ze vergeet even erbij te zeggen dat die logica in de praktijk dikwijls niet opgaat. Denk bijvoorbeeld aan de Amerikaanse aftocht in Vietnam, of aan de aftocht in 2021 in Afghanistan. Lagarde vergeet ook te zeggen dat de inzet van de volledige militaire macht van de VS, ook de inzet van kernwapens behelst. En dan maakt ze ook nog eenzelfde fout als de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock. Baerbock zei dat het haar niet uitmaakt wat de burgers in Duitsland vinden van haar inzet voor Oekraïne. Lagarde zegt iets soortgelijks. Ze zegt dat de opofferingen van de EU-landen er niet toe doen, als Oekraïne maar wint. Dan vraag ik me toch af: heeft Lagarde niet meegekregen hoe Baerbock publiekelijk is bekritiseerd om haar uitspraak? Of is het zo dat publiekelijk wel zo wordt gedaan als ware die uitspraak misplaatst, maar staat die uitspraak binnenskamers, onder politici nog steeds als een huis? Tegen de achtergrond van de slecht tot matig werkende sancties, zegt Lagarde:
“You know president, whatever is coming out of this situation, who wins who loses, in a way, is irrelevant. What matters is that Ukraine, at the end of the day, wins. I think the very simple view that those who have the biggest gun at the end of the day win. This is a very stupid basic wild west cowboy principle. It is the case, at the moment, that the biggest military power in the world is the United States. The United States is supplying the biggest shipment of weapons, is providing very large amounts of funding. That’s the reality that we deal with. I don’t think we just can argue who wins, who loses. You have to win. We have to make every effort we can to support you.”
Betrouwbaarheid van de video
Een versie van 20 minuten van het gesprek met Lagarde is te zien via een website onder de naam Juristique. Het zou kunnen dat dit een Russisch gezinde website is. Volgens mij is er twee of drie keer geknipt in de video. Mogelijk is dat alleen reclameblokken er tussenuit geknipt zijn. Desalniettemin zijn er lange stukken onderbroken conversatie te horen. Dat verkleint de mogelijkheid om te misleiden door de video te verknippen Het is echt Lagarde die uitgebreid aan het woord komt. En je hoort ook de vragen van de vermeende Zelensky waar ze op antwoordt.
Wat ook nog zou kunnen is dat de Christine Lagarde die we op beeld zien deepfake is. Kolja Barghoorn, via wiens vlog ik op de video met Lagarde ben gewezen, geeft goede argumenten waarom dat niet zo is.
“Jetzt werden natürlich viele wieder sagen: dieses Video, das ist doch bestimmt so ein Deepfake, und wer sagt denn, dass dieses Video überhaupt echt ist. Hier möchte ich noch ein paar Sätze zu sagen. Ich bin so ungefähr 90 Prozent, wahrscheinlich sogar ein bisschen mehr, überzeugt, dass dieses Video tatsächlich authentisch ist. Warum? Dafür gibt’s mehrere Gründe. Erst einmal muss man sagen, dass die Fake-Videos, die jetzt auch auf Twitter z. B. auftauchen, sehr häufig aktuell noch nicht auf einem Level sind wie jetzt z. B. dieses Video, welches ziemlich gute Qualität hat. Man sieht nämlich zwar, dass beispielsweise eine leichte Verzögerung immer zwischen ihren Lippenbewegungen und dem aktuellen Ton ist, was aber bei aufgezeichneten Videocalls völlig normal ist. Das kenne ich selbst, wenn ich Interviews mache. Viel wichtiger ist aber, dass die Wörter, die sie ausspricht, mit ihrem Mund, auch genau zu dem jeweiligen Wort passen, was sie dann sagt. Man merkt zum Beispiel auch immer, wenn sie mal näher an der Kamera ist, oder mal weiter weg an der Kamera, dass das authentisch auch mit der Lautstärke und so weiter harmoniert, dass ihre Betonungen sehr genau sind. Die Lichtquelle ist ziemlich genau und passt auch zum Schattenwurf. Das heißt, ich bin ziemlich stark überzeugt, dass dieses Video tatsächlich authentisch ist. Ein anderes interessantes Indiz ist auch noch, dass bei Christine Lagarde, dass das eine Auge deutlich heller ist als das andere. (…) Genau das wird, weil sie so ein bisschen vom Licht angestrahlt wird, in dem Video auch wiedergegeben. Du siehst, dass eben das eine Auge ein bisschen dunkler ist, was nicht so stark angestrahlt wird. Wenn man das jetzt fälschen wollen, würde, dann wäre es schon eine extrem gute Fälschung, die ich hier auf jeden Fall an dieser Stelle nicht erkennen kann.””
Barghoorns ogen zijn eveneens verschillend van kleur. Daarom dat hij weet dat de ogen van Lagarde ook verschillend van kleur zijn, en daarom dus ook dat hij erop let of dit kleurverschil op de video zichtbaar is. Hij meent dat dit het geval is.
Klartext
Tot slot: wat mij verbaast aan de video is dat Lagarde er tegenover Zelensky geen doekjes om windt. Ze spreekt zogezegd klartekst. Dat is een eenvoudige, duidelijke en tegelijkertijd ook precieze manier van spreken. Van politici en bestuurders krijg ik echter meestal alleen omfloerste taal te horen. Dat geldt ook voor Lagarde. Ik ben dan geneigd te denken: ze kunnen niet anders; dat is hoe ze gevormd zijn. Nu blijkt echter dat ze onderling wel klarttext spreken. Ik voel me, eerlijk gezegd bedot. Ze kunnen klartekst spreken, maar ze doen het bewust niet, omdat het niet de bedoeling is dat ze begrijpelijk zijn. Hun jargon is niets anders dan bedoelde onduidelijkheid.