Frans Timmermans stelt begin juli 2009 in de Volkskrant (artikel niet meer kunnen achterhalen) dat er vrouwen zijn die hun gezicht bedekken met boerka of nikab als uiting van trots op hun identiteit. Het uiten van identiteit ziet hij automatisch als een uiting van emancipatie, dus als nastrevenswaardig. Ik vraag me evenwel af om welke identiteit en om welke emancipatie het hier gaat. Ik neem aan dat hij niet de emancipatie als vrouw bedoelt. Het gaat hier eerder om de emancipatie als religie of, algemener gesteld, om de emancipatie van een cultuur waarin die religie voortkomt. Timmermans vindt het dragen gezichtsversluierende kleding emancipatoir, blijkbaar omdat hij het cultuurrelativistische standpunt huldigt dat alle culturen gelijkwaardig zijn.
Hij ontpopt zich bovendien als beschermheer van de multiculturele samenleving, omdat zijn standpunt impliceert dat alle mogelijke culturen binnen het grensgebied van Nederland recht op bescherming hebben. Nu is er allerlei kritiek op het cultuurrelativisme mogelijk, maar als we het cultuurrelativisme voor deze gelegenheid toch voor lief nemen, dan blijkt het zich slecht te verdragen met de idee van de multiculturele samenleving.
Cultuurrelativisme is een vorm van conservatisme (zie het boek van Paul Scheffer). Het zegt: Val een cultuur niet lastig met vreemde elementen, want het tast haar authenticiteit aan. Een cultuur is namelijk een samenhangend, holistisch geheel. Elke invloed van buitenaf, hoe gering ook, heeft vanwege deze holistische samenhang een veel grotere doorwerking dan je op het eerste moment zou verwachten.
Als vreemde culturen nu via hun cultuurdragers naar Nederland komen, dan zou je op basis van het cultuurrelativisme voorspellen dat die culturen hier niet kunnen voortbestaan vanwege een overdaad aan cultuurvreemde invloeden. Een nikab in Nederland is net zoiets als carnaval in Middelburg. Dat voelt gewoon niet prettig aan (zelfs Zeeuwen vinden carnaval in Limburg of Brabant veel leuker dan in de eigen provincie).
Dan nog probeert Timmermans die vreemde cultuur in Nederland in naam van de emancipatie der culturen in stand te houden. Was een cultuurdraagster in het land van herkomst gewend een nikab te dragen, dan moet dat ook in Nederland kunnen. Desnoods veranderen we Nederland naar het voorbeeld van de cultuur die de nikab heeft voortgebracht, lijkt de consequentie. Maar dan tast je vanwege de holistische samenhang van die uitheemse cultuur, de authenticiteit van de eigen cultuur aan. Het is deze holistische invloed van andere culturen op de Nederlandse samenleving die Timmermans onderschat als hij het dragen van boerka en nikab in Nederland een volstrekt marginale kwestie noemt.
Als je de authenticiteit van andere culturen wenst te beschermen, dan moet je ook bereid zijn de authenticiteit van je eigen cultuur te beschermen. Dan ben je als cultuurrelativist tenminste consequent.