De Paus heeft zich onlangs uitgesproken voor wapenleveranties aan Oekraïne. Op bezoek in Frankrijk zei hij:
“I’ve seen now that some countries are pulling back, and aren’t giving weapons. This will start a process where the martyrdom is the Ukrainian people, certainly. And this is bad. We cannot play with the matyrdom of the Ukranian people. We have to resolve things in ways that are possible. ”
De Paul richt zich op het overwegend katholieke Polen, dat tot voor kort een van de grote voorvechters was van militaire steun aan Oekraïne, maar dat zich heeft bedacht, nadat Oekraïne Polen aanklaagde, toen Polen bezwaar maakte tegen de import van goedkoop Oekraïens graan, waar de Poolse boeren niet tegenop kunnen concurreren. Waarschijnlijk hadden veel Polen wat meer dankbaarheid verwacht, nadat Polen de meeste Oekraïners heeft opgevangen en ook Oekraïne ook militair en economisch heeft gesteund waar het maar kon. Een rol speelt ook het feit dat er binnenkort verkiezingen zijn, wat erop wijst dat het niet enkel gaat over een conflict tussen regeringen, maar dat de onvrede leeft onder een belangrijk deel van de kiezers in Polen.
Maar opmerkelijk is dat juist de Paus zich uitspreekt voor wapenleveranties, en daarmee voor het gebruik van deze wapens in een oorlog. Blijkbaar is het zesde gebod “pleeg geen moord” geen bezwaar. Lange tijd werd het zesde gebod vertaald als “gij zult niet doden”. Dat zou dan betekenen dat het gebod ook doodstraf en oorlog uitsluit.
Het Hebreeuwse woord ratsa, dat oorspronkelijk gebruikt is, betekent: zelf het recht op een willekeurige wijze in handen nemen door een medemens zomaar om te brengen. Dit is wat strikt verboden wordt. Maar iemand per ongeluk, door een ongeluk, te overlijden komt, is dat geen ratsa. Maar waarschijnlijk is doodslag, bijvoorbeeld iemand doden in een aanval van woede, wel ratsa.
Maar hoe zit dat dan met doodstraf en met oorlog? Om dat te begrijpen dient men te beseffen dat het volk waarmee Moses onderweg was, een door God geleid volk was. De toen geboden zelf zijn door God gegeven. Het doet denken aan een theocratie, hoewel er niet echt sprake van een staat was. Dat betekent dat doodstraf en oorlog zijn toegestaan, voor zover deze door God gewild zijn. In die zin wordt ook in andere plekken in het Oude Testament goeddunkend gedacht over doodstraf en oorlog.
Maar als de Paus nu pleit voor wapenleveranties aan Oekraïne, dan impliceert dit vanuit theologisch oogpunt dat de strijd van de Oekraïners een door God gewilde strijd is. De paus zegent als het ware deze strijd. Hij maakt van deze strijd een religieuze strijd. En gezien de autoriteit die hij over de 1, 378 miljard katholieken heeft, is de invloed van zulk een stellingname voor wapenleveranties niet te onderschatten.
Maar juist deze invloed maakt Paus Franciscus in mijn ogen tot oorlogshitser. Oorlogshitsen kan ook door de zegen te geven. Ik vraag me af waaraan de Paus het wereldlijk inzicht meent te ontlenen, waaruit hij kan opmaken dat de strijd van de Oekraïners een door God gewilde strijd is? Weet de Paus niet dat het conflict in Oekraïne als jaren lang is voorbereid door dezelfde personen die in 2022 de oorlog hebben uitgelokt. Ik denk dan aan Joe Boden, Anthony Blinken, Victoria Nuland en Jack Sullivan. Weet de Paus niet dat kort na het begin van de oorlog een vredesverdrag op tafel lag, maar dat er door de NAVO onder leiding van de VS ervoor werd gekozen om de oorlog verder te voeren? Weet de Paus dat de Oekraïeners geen martelaar hadden hoeven te worden, maar zich de luxe hadden kunnen permitteren te leven in een neutraal en onafhankelijk land?
Ik zou de paus willen zeggen: schoenmaker, blijf bij je leest; bemoei je enkel met religieuze zaken; pleit, desnoods in vage termen, voor vrede; maar hou je verre van het goedkeuren van oorlogsgeweld.
Bronnen: