Naar aanleiding van Nova, 4 juni 2009
De nuance heeft verloren, concludeert Clairy Polak. Maar, vraag ik me dan af, hoe aan de nuance toekomen als er over de grote lijnen onduidelijkheid blijft bestaan? Een schots en scheve muur kun je toch ook niet mooi strak behangen. De EU heeft weliswaar een parlement maar is bij lange na geen democratie. Besluiten worden namelijk intergouvernementeel genomen. Natuurlijk zijn de staatshoofden die deze besluiten bekokstoven in hun land democratisch gekozen, maar nooit vanwege hun op achternamiddagen in elkaar geflanste Europees beleid. De nationale parlementen kunnen de besluiten van de staatshoofden officieel torpederen, maar doen dat meestal niet. De facto worden ze door de besluiten van de staatshoofden voor het blok gezet. Zelfs de staatshoofden zelf krijgen weinig ruimte om naar eigen goeddunken te beslissen. Ze zetten elkaar onder druk door op zogenaamde topontmoetingen door tot het ochtendgloren door te vergaderen. Beschonken en met kleine oogjes komen ze dan tot een compromis. En het EU-parlement? Dat is vooral leuk voor wie er in zit vanwege de voortreffelijke primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden. De nuance heeft niet verloren. De nuance is zoek. De democratie is zoek.
Als die staatshoofden zich tijdens die topontmoetingen nu zouden beperken tot onder de EU-bevolking breed gedragen besluiten, maar dat doen ze niet. Ze overrompelen de Europese burger met de meest vergaande besluiten waar Europese burgers zelf waarschijnlijk nooit in meerderheid voor zouden hebben gekozen. De burgers van de EU zijn verrast door de versnelde toetreding van tien en vervolgens nog eens twee Oost-Europese landen. Bijna was hen een grondwet in de maag gesplitst. Dan hoeft het toch niet te verwonderen dat veel kiezers wantrouwig zijn ten aanzien hoe in de EU besluitvorming plaatsvindt.
In mijn reactie op Nova Politiek van vrijdag 22 mei heb ik getracht te verduidelijken hoe Groenlinkser Lagendijk zich vrijwillig bindt aan voorwaarden voor toetreding van Turkije. Toeval of niet, deze discussie over de besluitvorming rond een eventuele toetreding van Turkije kreeg een prominente plek in beide debatten met EU-lijsttrekkers. Daar werd duidelijk dat de meeste lijsttrekkers zich eveneens vooraf wensen te binden aan voorwaarden tot een mogelijke toetreding van Turkije, net zoals ook Lagendijk dat doet. Is zo een discussie dan niet relevant omdat toetreden van Turkije momenteel even niet in het verschiet zou liggen? Dat lijkt me geen reden. Nu lijkt toetreding van Turkije ver weg, maar dat kan snel veranderen, zeker omdat Obama zich heeft uitgesproken voor toetreding van Turkije tot de EU. De discussie is hoogstens niet relevant omdat het Europarlement helemaal niet gaat over toetreding van Turkije. Daar gaan de staatshoofden en uiteindelijk de nationale parlementen over. Het Europarlement zal een dergelijk besluit hoogstens nog eens ritueel bevestigen, om de schijn van democratie hoog te houden. Over nuance gesproken.