Naar aanleiding van De Slag om Nederland, 23 maart 2012
Lokale winkeliers kunnen de hoge huren niet betalen, en dan blijven winkels leeg staan. Dat is tenminste het geval in Maastricht. Je zou denken dat als het aanbod groter is dan de vraag, dat dan de huurprijs zal dalen. Dan krijgen lokale middenstanders vanzelf weer een kans. Dat zou goed zijn voor de stad omdat de diversiteit van het winkelaanbod dan toeneemt. Het is ook goed voor de economie omdat al sinds Adam Smith bekend is dat beginnende ondernemingen het best gedijen in een mild klimaat. Vreemd is nu dat die wet van vraag en aanbod niet lijkt te werken, en dat panden langdurig tegen te hoge huurprijzen worden aangeboden, waardoor ze leeg blijven staan. Dat schijnt te komen omdat de vastgoedmarkt beheerst wordt door enkele vastgoedjongens. Die wachten af totdat dat de economie weer aantrekt, en de panden – ook tegen een hoge huurprijs – weer gretig aftrek vinden. Maar ja – de crisis duurt wel erg lang en de overcapaciteit aan winkelruimte is wel erg groot. Dan zou je toch verwachten dat hier en daar de prijs zakt.
Wat ik ook niet goed begrijp, is dat ketens vaak met meerdere panden zijn vertegenwoordigd in de stad, dikwijls slechts op korte afstand van elkaar. Zo zijn er in de binnenstad van Maastricht drie H&M’s, twee Esprit’s twee De Tuinen, een stuk of wat Kruitvaten. Gaat men ervan uit dat mensen helemaal niet op zoek gaan naar een winkel van hun gading, maar dat ze al slenterend door de winkelstraten impulsief winkels binnenlopen en dan tot aankoop overgaan? Blijkbaar.
De praktijk leert trouwens dat de levensvatbaarheid van winkelcentra beperkt is. Mensen komen daar niet graag. Al snel zie je dat er panden leeg komen te liggen. Na een aantal jaren krijgt zo’n winkelcentrum dan een ingrijpende facelift. Of het is ten dode opgeschreven.
In de reportage werd EntreDeux als voorbeeld gegeven. Dat winkelcentrum ligt vlakbij het Vrijthof. Tegelijkertijd met dat EntreDeux werd vernieuwd, werd een paar honderd meter daarvandaan bij de Markt een spiksplinternieuw winkelcentrum Mosae Forum samen met een nieuw stadskantoor gerealiseerd. In de kelder van dat winkelcentrum hebben toen allerlei culinaire speciaalzaken zich rond een supermarkt verenigd. De toenmalige burgemeester prijkte met een ambtsketting van exotisch fruit op billboards om dat project te promoten. Prins Willem-Alexander heeft toen nog de openingshandeling verricht. Kort daarna zijn veel van die pretentieuze culinaire zaken alweer gesloten. Het project was blijkbaar niet levensvatbaar. De supermarkt draait naar behoren. Maar een groot deel van overige panden staan leeg; worden bezet door uitbaters uit het zeer goedkope segment; of zijn tijdelijk beschikbaar gesteld aan kunstenaarsinitiatieven en dergelijke.