“Ik denk niet dat er zoiets bestaat als de mogelijkheid om gemakkelijk een tactisch kernwapen in te zetten en niet te eindigen met Armageddon.” Amerikaanse president Joe Biden dreigt hier in Bijbelse termen voor het geval Rusland tactische kernwapens zou in zetten binnen of buiten Oekraïne. Of dreigt hij niet maar waarschuwt hij enkel? Het onderscheid tussen dreigen en waarschuwen is flinterdun als die waarschuwing ook het eigen reactie behelst.
Duidelijk moge zijn dat een mogelijk Armageddon zich niet enkel tot Oekraïne beperkt. Minister van Buitenlandse zaken Antony Blinken zegt expliciet dat de consequenties catastrofaal zullen zijn, niet alleen het land dat de wapens inzet maar ook voor vele andere landen. Welke landen zouden dat zoal kunnen zijn? Ik kan er niet omheen dat in dat geval ook Europese landen betroffen zullen zijn. Dat kunnen dan Oost-, maar net zo goed West-Europese landen zijn. Al eerder is in een Russische talkshow opgesomd hoe kort kernraketten erover zo doen om steden als London (202 seconden), Parijs (200 seconden) of Berlijn (106 seconden) te treffen. Wellicht verwacht de Amerikaanse regering dat de VS zelf minder gemakkelijk te treffen zijn: Atlantische en Stille Oceaan dienen als buffer. Maar als dan de VS verwacht zelf buiten schot te blijven, dan neemt de VS het blijkbaar voor lief dat Europa wél getroffen wordt. Biden is zogezegd bereid Europa op te offeren in een kernoorlog.
Economisch wordt de EU nu al opgeofferd. Met de economische sancties tegen Rusland bewijst de EU de gevraagde solidariteit en eendrachtigheid. EU-landen schieten daarmee evenwel vooral in eigen voet. Miljarden verslindende steunpakketten om de torenhoge energieprijzen te compenseren worden nu in het leven geroepen. Regeringen hopen ze bevolking mee te krijgen. Het is maar de vraag of dat gaat lukken. Verkiezingsuitslagen in Zweden en Italië beloven niet veel goeds. Ondertussen profiteert de VS van de grote vraag naar vloeibaar fracking-gas. Ook milieu en klimaat zijn de dupe.
Wie de Nordstreampijpleidingen heeft gesaboteerd is onbekend. Gewezen wordt vooral naar Rusland, maar de VS heeft eigenlijk de betere motieven om dat te doen: De Russische export van gas wordt ernstig gestoord en de prijs van het eigen fracking-gas stijgt: een tweesnijdend zwaard. Daarnaast zijn er de woorden van Biden. Kort voor de inval op 24 februari 2022 laten hij op een persconferentie met Olaf Scholz weten: “Als Rusland binnenvalt – dat wil zeggen dat tanks en troepen de grens met Oekraïne wederom overschrijden – dan zal Nordstream 2 niet langer bestaan.” Olaf Scholz reageerde niet: hij stond erbij en keek ernaar.
“Wil je ruzie?” werd mij wel eens gevraagd toen ik als tiener eind jaren ’70 uitging in Kerkrade. Als ik dan kortweg “nee” antwoorde en doorliep, kon ik een handgemeen voorkomen. Blijkbaar is het gemakkelijker de strijd aan te gaan als de opponent dat ook wil. Van president Poetin is bekend dat hij religieus gedreven is. Hij zoekt steun bij de Russisch Orthodoxe kerk die verzelfstandiging van de Oekraïens Orthodoxe kerk in 2018 niet accepteert. Ook zijn verzet tegen het decadente steeds meer atheïstische westen beziet Poetin van een religieus perspectief. Als Biden Armageddon aanhaalt, dan spreekt hij Poetin dus niet alleen aan in termen die hij begrijpt, maar die hij ook apprecieert. Biden waarschuwt dus niet voor een Armageddon, maar nodigt Poetin uit voor een Armageddon: Wil jij ruzie? Rusland heeft allerlei opties om te escaleren. Maar mocht het zover komen dat Rusland daadwerkelijk tactische kernwapens inzet, dan is niet te verwachten dat de VS eerst nog overleg zal plegen met de EU over hoe nu te reageren. Dat zegt internationaal politicoloog Jonathan Holslag (VRT, De afspraak van 4 oktober). De VS zal in dat geval autonoom beslissen over hoe te reageren en kan die reactie ook autonoom uitvoeren. Afhankelijk van de reactie van Rusland vindt een kernoorlog dan niet enkel over onze hoofden plaats, maar ook op onze hoofden. Ons wordt dan niet meer gevraagd of we lijdend voorwerp willen zijn.