Dagenlang leefde het land in een opgewekte roes van wittebrooddagen. Dit vanwege het wandelgangenakkoord. Na anderhalf jaar lijken we verlost van de PVV. Belangrijker evenwel lijkt mij dat D66 en vooral GroenLinks zich bevrijdt hebben van de PvdA, met wie het moeilijk onderhandelen is. Bij Pauw en Witteman van 27 april 2012 zegt Pechtholt dat het politieke midden hersteld is. Het wonderbaarlijke is dat Sap, daarbij bevestigend knikt. Hoeft GroenLinks alleen maar nog de naam te veranderen – “GroenMidden” bijvoorbeeld.
Natuurlijk is het wandelgangenakkoord onder grote druk tot stand gekomen. De EU dreigde met sancties, de triple-A status dreigde verloren te gaan, de markten verloren hun vertrouwen in Europa, nu zelfs Nederland niet meer haar beloften dreigde na te komen, binnen het land dreigde een zwartepietenspel over hoe dat nu zo had kunnen komen. Zelf heb ik daar nota bene aan bijgedragen door de mogelijke rol van de koningin bij de val van het kabinet aan de orde te stellen.
Het wandelgangenakkoord is ook tot stand kunnen komen, omdat het maar een tijdelijke status bezit. Na de verkiezingen dient het hooguit nog als vertrekpunt van verdere onderhandelingen. Het akkoord fungeert enkel als noodverband. Maar toch … duurzame relaties komen vaak tot stand door toevallige omstandigheden. IJzer smeed men als het heet is, maar behoud de verkregen vorm als het afkoelt. En die vorm is dat vijf partijen tekenen voor een stringent begrotingsbeleid met forse bezuinigingen op korte termijn, zodat de 3% in 2013 al gehaald wordt. Impliciete veronderstelling is dat na 2013 word af gekoerst op een begrotingstekort van 0%.
Breed gedragen gestrengheid dus. Maar zou die gestrengheid zich niet alleen op financieel-economisch vlak, maar ook op demografisch vlak moeten gelden: Op lange termijn 0% of minder als saldo voor de overheidsbegroting, maar ook 0% of minder als migratiesaldo? Met een gestrenge migratienorm heb je de kans dat je de PVV en eventuele opvolgers van deze partij definitief de wind uit de zeilen neemt.
De neiging zal echter groot zijn nu het immigratiebeleid los te laten: “lekker puh” naar de PVV toe. Met zo’n reactie kaats je alleen de bal, en kun je die vroeg of laat terug verwachten. Met “lekker puh” neem je de PVV (of diens opvolger) niet de wind uit de zeilen. Dan herhaalt zich de geschiedenis en dan zijn we zo weer een decennium verder zonder dat we grip krijgen op de problematiek rond immigratie en integratie.
Meer passend bij een middenpositie is daarom een dergelijke “lekker-puh’-reactie te onderdrukken. Beter zou het zijn als de wandelgangencoalitie consensus zou bereiken over een migratienorm van niet meer dan 0%. Dan zouden de verschillende paartijen ieder hun eigen voorstellen kunnen formuleren, hoe de immigratienorm te handhaven. De discussie komt dan een stap verder. Het gaat dan niet meer om ‘of,’ maar om ‘hoe.’ Migratiebeleid wordt dan zoiets als financieel-economisch beleid: De norm staat vast. Pijnloos zal het niet kunnen. Maar als D66 en GroenLinks menen te weten hoe je, door het slim aan te pakken, de pijn kunt verzachten, dan dienen die voorstellen serieus bekeken te worden.