Naar aanleiding van Pauw & Witteman, 17 april 2012
Gemakshalve wordt dikwijls voor waar aangenomen dat juist religie leidt tot geweld. De drie grootste geweldexplosies van de afgelopen eeuw kwamen evenwel voort uit expliciet atheïstische ideologieën te weten het fascisme (25 miljoen doden) en het communisme (100 miljoen doden).
Van de wereldreligies heeft de islam de minst goede reputatie. Probleem is niet alleen dat relatief veel aanhangers in de islam een rechtvaardiging zien voor terrorisme, maar ook dat samenlevingen de neiging hebben intoleranter te worden naarmate het percentage moslims toeneemt en/of de politiek invloed van de moslims groter wordt.
Nu kun je wel, zoals arabist Jan Jaap de Ruiter (zie Pauw & Witteman van 17 april 2002 of lees zijn boek De ideologie van de PVV) menen, dat alle ideologieën, waaronder religies, altijd zodanig geïnterpreteerd kunnen worden dat ze tot geweld en intolerantie leiden, en dat dit niet aan die ideologieën zelf ligt. Toch geven sommige ideologieën meer aanleiding tot geweld en intolerantie dan andere. Ik veronderstel bijvoorbeeld dat De Ruiter het met mij eens is als ik zeg dat fascisme een gewelddadige en intolerante ideologie is. Dan is toch niet uit te sluiten dat ook de islam in vergelijking met boeddhisme en christendom nogal gewelddadig en intolerant is.
Dat geweld en die intolerantie komen overigens niet uit de lucht vallen, maar zijn te verklaren uit de ontstaansgeschiedenis van de islam. Waar Jezus aan het kruis is gestorven zonder ooit politieke macht uitgeoefend te hebben en Siddartha, de latere boeddha, door erfopvolging in de schoot geworpen heerschappij weigerde, daar ontwikkelde Mohammed zich door middel van wrede veldtochten tot politiek heerser over het gehele Arabische schiereiland. Consequentie van deze politieke geschiedenis is dat de islam de antieke politieke verhoudingen steeds weer projecteert op de tegenwoordige tijd. Prettig aan het boeddhisme en aan het christendom is dat deze religies deze consequentie niet hebben omdat ze minder van doen hebben met politiek.
Dat het boeddhisme geen sterk politiek profiel heeft, komt, zoals gezegd, omdat de stichter zich expliciet afkeert van de politieke macht die hem als erfgenaam zou zijn toegevallen. Dat het christendom een minder sterk politiek profiel heeft, komt doordat het in tweede instantie opbloeide in de stad Rome dat het centrum vormde van een onbetwistbaar wereldrijk. Onderschikking aan de Romeinse macht was toentertijd de enige optie om als religie te overleven. Toen pas werden de evangelieteksten opgetekend die met terugwerkende kracht gezien kunnen worden als vroege representanten van de scheiding tussen kerk en staat. Zo zegt Jezus in de evangeliën: ‘Geef wat van de keizer is aan de keizer, en geef aan God wat God toebehoort.’ Aan Pontius Pilatus laat hij weten: ‘Mijn koningschap hoort niet bij deze wereld … mijn koninkrijk is niet van hier.’
L.S.
Ik heb in Pauw & Witteman gezegd dat de ideale gelovige, wat mij betreft, het oordeel aan God laat en niet alvast zelf in dit ondermaanse namens God gaat oordelen, veroordelen en straffen. Dat er zoiets als een Sharia bestaat op grond waarvan reeds op aarde straffen kunnen worden uitgedeeld, is mij meer dan bekend. Dat er verschillen zijn in de mate van bloed aan de handen van de diverse religies en ideologieen, spreekt voor zich en is mij ook bekend. Ook ben ik het met u eens dat er ideologieen zijn die naar hun aard ‘kwaad’ zijn zoals het fascisme, zonder meer. We zijn het op de meeste punten, denk ik, dan ook eens. Maar als ik dan met mijn punt kom dat de ideologie van Bosma/Wilders griezelig veel lijkt op de ideologie van Anders Brevik en dat Bosma/Wilders zich ervan bewust moeten zijn dat er idioten kunnen zijn die, aangewakkerd door hun islamofobie, het zwaard nemen en zelf alvast, als zeloten, ‘orde op zaken gaan stellen’, dan is er niemand thuis en word ik in de hoek gezet waar ‘de klappen vallen’. De reactie van PVV-Kamerlid De Mos in dezelfde uitzending was dan ook zeer teleurstellend. “Breivik was een idioot en dat is dan dat”. Ziet u de blindheid? Ik zie hem wel en dat verontrust mij zeer.