Waarom geen organismen op wielen?

Plassterk wijst er in de Volkskrant op dat je bij de ontogenese (ontwikkeling van embryo tot volwassen dier) assemblagebeperkingen hebt. Die heb je waarschijnlijk bij de fylogenese (ontwikkeling van de soort; evolutie) ook. Als dat zo is, kun je zeggen dat gegeven bepaalde evolutionaire ontwikkelingen, de verdere mogelijkheden beperkt zijn.

Op deze wijze kun je verklaren waarom zoogdieren 4 ledematen hebben, terwijl insecten naast 6 poten ook nog 0,2 of 4 vleugels hebben. Vogels hebben, net als zoogdieren, ook vier ledematen waarvan er 2 zijn uitgegroeid tot vleugels. Deze overeenkomst tussen zoogdieren en vogels is te verklaren uit het feit dat hun gemeenschappelijke voorouder eveneens vier poten had.

Vrij vertaald is de vraag van Plassterk nu of er ook zoogdieren met 4 poten en 2 vleugels mogelijk zijn. Als de evolutie in een vroegers stadium anders was gelopen, was dat waarschijnlijk het geval geweest.

Wat mij evenwel verwondert, is dat er geen organismen met wielen in plaats van poten bestaan. Functioneel gezien zijn wielen een prima constructie gebleken en toch heeft de evolutie geen gebruik gemaakt van dit ontwerp. Waarom? Een eerste verklaring zou zijn dat de aandrijving van die wielen toch weer plaats zou moeten vinden via een soort pootjes. Deze verklaring is evenwel niet doorslaggevend. De evolutie heeft wel meer ingenieuze constructies opgebracht, en beperkt zich niet tot voor de hand liggende oplossingen. De echte reden is volgens mij dat het wiel principieel losstaat van de as. Als we dit vergelijken met bijvoorbeeld het oog in de oogkas, dan zien we dat tussen oog en oogkas een vaste constructie mogelijk blijft omdat het oog ten opzichte van de oogkas slechts beperkte draaiingsmogelijkheden heeft. Een wiel heeft ten opzichte van de as niet enkel een draaingsmogelijkheid van 360 graden, maar van oneindig keer 360 graden. Dit nu is voor een organisme dat uit een stuk ontstaat moeilijk te assembleren. Het verondersteld en soort voorbedachte rade bij de assemblage, en dat is nu net wat de evolutietheorie van Darwin tracht uit te sluiten.