Naar aanleiding van Nova, 17 april, 2009
Er zijn twee elementen die ik kan traceren.
Om te beginnen is het een ‘hoorbaar’ schilderij. Je hoort als het ware de echo van de paardenhoeven, het geroezemoes van keuvelende mensen, de roeispanen in het water, af en toe het geluid van het laden en lossen van de vrachtboten. De vraag is hoe dit effect wordt bewerkstelligd. Ik denk niet enkel door middel van de genoemde geluidmakende elementen, maar in samenhang met de ruimte van de straat waarin deze geluiden plaatsvinden. Je ziet bij wijze van spreken de echo in de ruimte tussen de gebouwen weerkaatsen.
Het tweede element dat het schilderij mooi maakt, is dat het hier om toentertijd betrekkelijk nieuwe panden gaat. Ook de bestrating ziet er nog nieuw uit. Nieuwbouw zou je tegenwoordig zeggen. Je kunt je voorstellen dat de gracht met zijn panden die mooie lentedag voor het eerst voor de beleving ontdekt werd. Dat wat moeizaam uit de grond gestampt is, krijgt die dag pas de vanzelfsprekendheid van dat het er gewoon is. Een beleving van nieuw, die meer dan driehonderd jaar oud is.
P.S.
Ik wil opmerken dat het schilderij dat via de website te zien is, niet het schilderij is dat in de reportage te zien is. Het schilderij op de website vertoont de bocht van de Herengracht als deze voltooid is, terwijl op het schilderij in de reportage diverse panden er nog niet staan. Blijkbaar heeft Berckheyde de bocht van de Herengracht twee keer geschilderd. Mijn eerdere beschrijving van het schilderij is gebaseerd op het schilderij dat op de website is vertoond. Ik heb daarbij doorgeklikt naar geheugenvannederland.nl om de afbeelding te kunnen vergroten.